Prikkenis of Klein Geisbach



In het bosrijke gebied verscholen tussen oude bomen ligt een lieflijk bijna romantisch kasteeltje, Kasteel Prikkenis. Het ontleent zijn naam aan Konraad Prick von Geijsbach.
Het kasteeltje ligt sinds de gemeentelijke herindeling van 1982 op het grondgebied van de gemeente Heerlen, maar behoorde voor die tijd tot de gemeente Voerendaal. Het ligt dicht bij de spoorweg Heerlen-Maastricht, maar is vanaf het spoor door de bebossing van het gebied rondom het kasteel, niet te zien.

Het kasteeltje draagt ook de naam Klein Geisbach. Aan de andere kant van het spoor iets zuidelijker ligt de hoeve Groot Geitsbach eveneens een bezit van Konraad. Nog iets zuidelijker ligt dan het kasteel Terworm dat vroeger ook wel de naam Geitzbach droeg..

Al in de 14e eeuw had de familie Prick het riddergoed, groot 58 bunders, omgeven door vijvers, in bezit, naar verluid in 13811). Het feit dat het grondgebied met huis een Riddergoed werd genoemd, betekende dat de leenman van het kasteel, mits van adel, mocht deelnemen aan de landsvergadering van het Land van Valkenburg. Zeker is dat Coen Prick, die van 1509-1512 schepen van Aken was, net voor 1400 met het goed moet zijn beleend voor het leenhof te Valkenburg. De omvang staat te boek als vijf hoeven, gelegen "zo Geijsbach" . Later kreeg het de naam "Klein Geisbach" , vermoedelijk om onderscheid te maken met het in de buurt liggende (Groot) Geisbach. De familie Prick bleef het goed tot in de 15de eeuw in leen houden.

Latere leenverheffingen vermelden Herman van Mulken (voor 1489), Pieter van den Nieuweborch (1489), Aert van Hochsteden (1537), de Akense schepen Lambrecht van Benzenrade (1544), zijn broer Jan van Benzenrade (1559), Anna Hoen van Hoensbroek (1615), die trouwde met de eigenaar van kasteel Ehrenstein Johan Spies von Büllesheim en Heilger Huydts (1639). Tot in de 19e eeuw wisselde Prickenis regelmatig van eigenaar. In de tweede helft van de 19e eeuw maakte het deel uit van het landgoed Terworm.

In 1917 verkocht baron De Loë zijn landgoed Terworm samen met Prickenis aan de Oranje-Nassau Mijnen. In 1988 werd het landgoed Terworm verkocht aan de familie Van der Valk. Vervolgens kwam Prickenis in handen van Natuurmonumenten. Sinds een aantal jaren is het echtpaar Boomsma-van Dort eigenaar en bewoner. Zij zijn al geruime tijd bezig met verbouwen/restaureren van de hoeve.
In 2000 werd in de voormalige gracht van Prickenis een zegelmatrijs van Peter Prick van Geysbach gevonden, die als zodanig in een akte van 1476 voorkomt.2)

Het kasteeltje werd van 1958 tot 1986 bewoond door Cornelis Hubertus Antonius (Cor) van Geleuken en zijn vrouw Gerda van Rijn. Gerda was onderwijzeres en gaf les op de St. Jozefschool in Voerendaal. Cor van Geleuken was een beeldend kunstenaar van wiens hand vele kunstwerken bekend zijn. Hij realiseerde aan de zuidgevel van het kasteeltje een interessante aanbouw, iets dat niet thuishoorde bij dit kasteel, maar voor hem zeker een toegevoegde waarde had; een torentje met daar in een gemak ook wel WC genoemd.

1) Drs. van Hommerich, gedenkboek Voeredaal 1049-1949, pagina 53
2) Rijckheyt, Centrum voor regionale geschiedenis




Meer informatie over de kastelen van Voerendaal?
Kies hier beneden het kasteel.



Kasteel Prikkenis

Luchtfoto uit 1968 (klik op de foto voor een groter exemplaar)




Tegen de oostelijke gevel, rechts naast de poort, hangt een kunstwerk van Cor van Geleuken.




Klik hier voor meer informatie over het leven en werk van Cor van Geleuken.