Door: Wim Reubsaet, 26-06-2023
De kerkklokken van Voerendaal

De kerkklokken van Voerendaal beieren op momenten van vreugde en verdriet, ze roepen de gelovigen op voor de Heilige Mis. In vroegere tijden waarschuwden de kerkklokken ook voor onheil. Elk dorp met een kerk had wel klokken in de toren.

Tot twee keer toe zijn de kerkklokken van Voerendaal geroofd. In de Franse tijd en in de tweede wereldoorlog.

Na de Franse revolutie, in de Franse tijd werden de klokken door de Fransen geroofd en meegenomen naar Frankrijk, althans dat was hun bedoeling. De Fransen namen de klokken mee tot Meerssen en ze bleven daar een tijd lang liggen. De eigenaren konden daar hun eigendommen terughalen. In 1949 schrijft kapelaan Welters dat de grote (gebarsten) klok zich in de toren van Bemelen bevind.

Tot 1819 bleef de kerktoren van Voerendaal zonder klok en pastoor Luchtman (past. van 1810-1832) gaf namens het kerkbestuur opdracht om nieuwe klokken in de toren te hangen.
Er werden twee nieuwe klokken gegoten, een klok van 900 Kg en een klok van 700 Kg. Omdat het vervoeren van vers gegoten klokken riskant was, werden de klokken in de tuin van de pastorie gegoten. In de tuin van de pastorie waren de ondiepe gaten waar de klokken zijn gegoten nog terug te vinden 1). Het gieten werd uitgevoerd door de Belgische gieters Clement Drouot en Etienne Regnoud. Na het gieten werden de gietvormen verwijderd en bleek dat de kroon van de grootste klok niet was dichtgegoten, daardoor kon de klok niet worden opgehangen. Er zat niets anders op dan de klok weer om te smelten en opnieuw te gieten. Sommige inwoners van Voerendaal waren door de tegenslag zeer bedroefd, er werd zelfs een traantje weggepinkt. Men weet de mislukking aan hekserij en vanaf dat moment mochten er geen vrouwen meer het terrein betreden.

De tweede poging lukte wel. Het opschrift op de grote klok: D.O.M. Aan den almachtigen God. CaMpana sanCtI LaUrentII fUsa In VoerenDaeL. 2)
Peter en meter van de klok waren: Baron Ernest de Lamberts de Cortenbach en Vrouwe Maria Sophia van Panhuys, geboren Delwarde terwijl de Z.E. Heer J.L. Luchtman pastoor dezer parochie was, die deze klok wijdde. De namen van deze drie personen werden ook op de klok aangebracht. Verder stond er nog in het latijn: Ik loof de ware God, ik roep het volk, verspreid de onweders, beween de doden, verjaag de besmettelijke ziekten en breng luister bij aan de feesten. 3)
Naar de vier windstreken waren de volgende afbeeldingen aangebracht: Een monstrans met stralen. Maria Magdalena met kruis, de moeder Gods met Kind en een bisschop met mijter en staf. Van de kleine klok werd verder geen beschrijving gegeven.
Of de afbeeldingen en opschriften zijn meegegoten of na het gieten zijn gegraveerd is niet bekend.

Deze twee klokken bleven tot 1943 in de kerktoren hangen totdat de Duitse bezetter het brons nodig had voor het vervaardigen van wapens en munitie. De klokken werden in beslag genomen. Via een gat in de muur van de toren werden ze naar buiten gewerkt. De sporen van dit gat zijn aan de binnenkant van de toren nog zichtbaar. Pastoor Vaessen kreeg een bewijs van inlevering.

Daarna werd het stil in Voerendaal, geen klokgelui meer tot 1949. Het hoeft geen betoog dat de klokken nooit meer terug zijn gegeven.

In 1948 zien we een herhaling van hetgeen in 1819 gebeurde. Weer werden er klokken gegoten ditmaal 3 stuks. Een klok van 800 Kg en twee klokken van 564 Kg, respectievelijk genaamd Laurentius, Maria en Jozef.


1) De huidige pastorie werd in 1840 gebouwd. Of deze pastorie op de plaats van de oude staat is niet bekend. Als dit zo is, verklaard het mogelijk de twee kleine vijvers die op de kadastrale kaart van 1832 te vinden zijn in de tuin van de huidige pastorie.
2) vertaling: De klok van St. Laurentius is gegoten in Voerendaal.
De hoofdletters in de tekst vormen een chronogram. als je de Romeinse cijfers CMCILVIIVIVDL bij elkaar optelt, kom je op het Jaartal 1819, het jaar waarin de klok werd gegoten.
3) Deum verum laudo, populum voco, procellas discutio, mortuos fleo, contagiones morbos depello, ac festis splendorem addo.

Reageer



De huidige drie klokken



De 800 Kg klok St. Laurentius

 




De twee kleinere klokken
Maria en Jozef hangen
boven elkaar

 


De vierde klok, het angelusklokje, hangt boven de absis.
De angelusklok is de kleinste klok van de kerk en heeft de hoogste toon van de vier klokken. Hij begeleidt het angelusgebed door te slaan en bij het slotgebed te luiden.

De angelusklok werd vroeger dagelijks geluid om 6 uur 's morgens, op het middaguur en om 6 uur 's avonds. Dat waren de tijden waarop rooms-katholieken werden opgeroepen om het Engel des Heren (ofwel het Angelus) te bidden. 's Avonds om 9 uur luidde nog de papklok ten teken dat het tijd was om nog wat te eten en dan naar bed te gaan.