Ubachsberg is een op zichzelf staand dorp dat door de eeuwen heen altijd bij Voerendaal hoorde. Zowel bestuurlijk als voor geestelijk zorg.
In vroeger tijden, totdat Ubachsberg een eigen kerk kreeg, waren de inwoners voor dopen, trouwen en begraven aangewezen op de Parochie Voerendaal. Vooral in de wintermaanden moet dit een hele opgave zijn geweest. Een wandeling van bijna vier kilometer. Weliswaar bergaf maar daarna moest je weer terug de berg op. De route was van oudsher over Winthagen over het zo genoemde "kerkepad". Als je het heen- en terugwandelen er voor over had, was je een waarlijk gelovig mens.
Gelukkig werd Ubachsberg in 1841 een zelfstandige parochie en was het voor de inwoners een stuk eenvoudiger om hun geloof te belijden, hun kinderen te dopen, te huwen en hun dierbaren te begraven. Tot op de dag van vandaag zijn ze wel nog aangewezen op het gemeentehuis van Voerendaal, maar met de moderne communicatiemiddelen van tegenwoordig zal dat wel een stuk makkelijker zijn.

Kerk van Ubachsberg gezien vanaf de Mingersborg
Ook de tot de gemeente Voerendaal behorende buurtschappen of gehuchten Mingersborg en Colmont maken sinds 1841 deel uit van de Parochie Ubachsberg.
Ubachsberg is een hechte gemeenschap, maar heeft net zoals elk ander plattelandsdorp te maken met teruglopende voorzieningen. Ubachsberg, het hoogst gelegen dorp van Nederland, heeft een eigen schutterij St. Hubertus, opgericht in 1843 en een fanfare, St. Cecilia, opgericht in 1909. Fanfare St. Cecilia heeft enkele mooie prijzen vergaard, in 1992 en in 2003 werden ze Nederlands kampioen, dus letterlijk en figuurlijk hoogstaande blaasmuziek in Ubachsberg.
De oudste vermelding van deze kern dateert uit 1234, toen nog onder de naam "Ubac". Later werd dit Ubagsberg, om in 1883 omgedoopt te worden tot Ubachsberg. De verklaring van de naam is vrij eenvoudig; de berg of heuvel bij Ubach. Het eerste deel van de oudste vermelding (Ubac) wordt ook wel in verband gebracht met "ouw" of "ooi", hetgeen nat weiland of waterland betekent. (Bron: website gemeente Voerendaal)
Van welke kant je Ubachsberg ook benaderd het gaat altijd bergop. Het dorp is als het ware een "eiland" op een heuvel en staat te boek als een bijzonder aardkundig object. Het betreft een "eiland", gevormd door de tussen de 1 á 2 miljoen jaar geleden hier stromende "Oostmaas" (ten oosten van Ubachsberg) en de naar het Noorden stromende "Westmaas". Er zijn nog steeds overblijfselen van verwerings- en verkiezelingsprocessen uit het Tertiair te vinden op de Vrouweheide. Gedurende de verschillende ijstijden is het gebied steeds afgedekt met een dikke laag löss. Hierdoor is het gebied met name geschikt voor het boerenbedrijf waarvan er dan ook vele in het oude Ubachsberg te vinden waren.
Vele van deze oude boerderijen lagen aan de Kerkstraat, Hunsstraat en de Schoolstraat. Met name de Hunsstraat ademt nog het oude karakter van Ubachsberg.

De Kerkstraat ca. 1900. Rechts Kerkstraat 22 en links Kerkstraat 31.

De Hunsstraat ongeveer 1910. Rechts Hunsstraat 50 en links in de poort, Hunsstraat 39.
Een van de nu meest bekende boerderij in Ubachsberg is Hoeve "A gen Leuf". Gelegen op de hoek van de Hunsstraat en de Dalstraat. Een van de drie restaurants met twee Michelin-sterren. Zo luxe als het er nu is, was het vroeger niet getuigen onderstaande foto.

Hoeve A gen Leuf ca. 1940
Aan de straatzijde is de hoeve nu bijna aan het zicht ontrokken door overdadige begroeing met wilde wingerd, of dat nou zo mooi is? In ieder geval is het pand behouden voor de toekomst in tegenstelling tot zovele andere oude panden die er niet meer zijn.
A gen Leuf werd bewoond door de familie Bex.

(Voor de poort van de hoeve A gen Leuf, v.l.n.r.: Sjang Schrijvers, Lei Wierts, Trees Bex, Marie Bex en Math Janssen)

(Kruising Kerkstraat / Hunsstraat / Mingersborgerweg, hier is in de loop der tijden weinig veranderd.)
|